22.3.19

«Προτάσεις και ιδέες για την Ελλάδα του αύριο – το μέλλον δεν περιμένει» από τον πρώην Υπουργό, κ. Στέφανο Μάνο



Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι,
Καλησπέρα σας.
Πριν από μερικές εβδομάδες μου τηλεφώνησε νεαρός δημοσιογράφος του ΣΚΑΙ για μια συνέντευξη που θα έδινα σε συναδέλφους του. Αφού ρυθμίσαμε τα διαδικαστικά, μου λέει: «μου επιτρέπετε, δεν το ήξερα, το διάβασα στα ΝΕΑ, ότι εσείς φτιάξατε τον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Ειλικρινά, μου λέει, πρέπει να σας συγχαρώ!» Ομολογώ ότι τα έχασα λίγο, δεδομένου ότι ο πεζόδρομος Βουκουρεστίου και Βαλαωρίτου ολοκληρώθηκε το 1978, πριν από 41 χρόνια.
Όταν λοιπόν μου τηλεφώνησε ο κ. Ζέπος, ο πρόεδρος σας, για να μου κάνει την τιμητική πρόσκληση να είμαι ομιλητής απόψε, η πρώτη μου σκέψη, μετά από αυτή την εμπειρία, ήταν: Είναι μια μοναδική ευκαιρία να επωφεληθώ για να θυμίσω σε ένα εκλεκτό ακροατήριο,  όχι τι έχω κατά καιρούς υποστηρίξει ή υποσχεθεί, αλλά τι έχω κάνει. Τι άφησα πίσω μου και σήμερα είναι μέρος της ζωής μας.
Εκτός από την Βουκουρεστίου και την μεγάλη επέμβαση στην Πλάκα και στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.
Έχετε όλοι στις τσέπες σας ένα κινητό τηλέφωνο και μπορείτε να διαλέξετε ποια εταιρεία θα σας προσφέρει την υπηρεσία. Πόσοι γνωρίζετε όμως ότι ο Μάνος απέκλεισε τον τότε κρατικό ΟΤΕ από την αρχικώς προβλεπόμενη συμμετοχή του με 34% (blocking minority) σε όλες τις εταιρείες. Φανταστείτε τις διαδικασίες, τις ενστάσεις και τις καθυστερήσεις αν η Vodafone και η Stet είχαν υποχρεωτικώς ως μεγαλοσυνεταίρο τον ΟΤΕ!
Πόσοι ξέρετε ότι υπέγραψα για την κατασκευή του μεγαλύτερου δημόσιου έργου που έγινε ποτέ στην Ελλάδα, το μετρό, και ότι το έργο έγινε όπως έγινε διότι αποφάσισα να υποκαταστήσω την κρατική εποπτεία της κατασκευής – το μετρό σας θυμίζω είναι 100% δημόσιο έργο – με μια εταιρεία, την Αττικό Μετρό, που για όλη τη διάρκεια του κατασκευαστικού έργου διοικείτο από έναν παγκόσμιο κολοσσό. Την αμερικανική Bechtel. Οι εργολάβοι Γερμανοί και Γάλλοι δεν είχαν απέναντι τους να τους ελέγχουν τους κακοπληρωμένους μηχανικούς του Υπουργείου Δημοσίων Έργων αλλά έμπειρους μηχανικούς με διεθνή πείρα.
Πόσοι γνωρίζετε ότι το αεροδρόμιο στα Σπάτα, η Αττική οδός, το μετρό σχεδιάστηκαν και προγραμματίστηκαν στο Ρυθμιστικό Σχέδιο «Αθήνα 2000» που ολοκληρώθηκε το 1979 και φέρει την υπογραφή μου; Ότι από το 1979, ως Υφυπουργός Δημοσίων Έργων, φρόντιζα με στοχευμένες πολεοδομικές παρεμβάσεις να εξασφαλίσω τον διάδρομο για τη διέλευση της Αττικής οδού σε αστικό και περιαστικό περιβάλλον. 6 λωρίδες, συν λωρίδες διαφυγής, συν σιδηρόδρομος. Χωρίς τον διάδρομο δεν θα υπήρχε Αττική οδός, ούτε προαστιακός.
Πόσοι γνωρίζετε ότι 3 μόλις εβδομάδες αφότου ανέλαβα εκ νέου το ΥΠΕΧΩΔΕ το 1990 ανακοίνωσα ότι τα τρία μεγάλα εμβληματικά έργα, η Αττική οδός, το νέο αεροδρόμιο στα Σπάτα, και η γέφυρα στο Ρίο θα γίνουν με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης και όχι ως δημόσια έργα. Δήλωσα τότε ότι για τα έργα δεν θα πληρώσει ο φορολογούμενος, αλλά ο χρήστης του έργου. Στην Αττική οδό και στη γέφυρα με διόδια, στο αεροδρόμιο με κάτι αντίστοιχο, το τέλος αναχώρησης επιβατών, το περιβόητο σπατόσημο. Δικό μου νομοθέτημα και αυτό.
Στην οδό Πειραιώς, εκεί που είναι τώρα το Γκάζι, το 1980 λειτουργούσε εργοστάσιο φωταερίου που ρύπαινε μια περιοχή πολύ μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας. Το έκλεισα ως υπουργός Βιομηχανίας, με συνοπτικές διαδικασίες. Όπως έκλεισα και τη ΔΕΗ στο Κερατσίνι που ήταν η μεγαλύτερη πηγή διοξειδίου του θείου σε όλο το λεκανοπέδιο. Το 30 έως 50% του διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα του λεκανοπεδίου προερχόταν από το φουγάρο της ΔΕΗ. Δέκα χρόνια αργότερα εισήγαγα τον θεσμό της απόσυρσης. 332.453 παλαιά και ρυπογόνα αυτοκίνητα αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία και αντικαταστάθηκαν με καταλυτικά. Έκτοτε πάψαμε να ασχολούμαστε με το νέφος που ήταν τότε η καθημερινή μας απασχόληση. Για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια μειώθηκαν οι ρύποι στην ατμόσφαιρα της Αττικής.
Μπορώ να σας πω και άλλα πολλά. Ατέλειωτα πολλά. Η αλήθεια είναι ότι είμαι υπερήφανος για το έργο μου. Με ικανοποιεί η σκέψη ότι με όσα έκανα συνέβαλα να αλλάξει προς το καλύτερο η ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Για μένα αυτός είναι ο ορισμός της προόδου. Η κίνηση προς το καλύτερο.
  • Πρόοδος είναι όταν πάει κάποιος γρήγορα και με ασφάλεια από τα Σεπόλια στο Σύνταγμα με το μετρό.
  • Πρόοδος όταν για να ταξιδέψει χρησιμοποιεί το Ελευθέριος Βενιζέλος, βραβευμένο ως ένα από τα καλύτερα αεροδρόμια του κόσμου.
  • Πρόοδος όταν φθάνει στο αεροδρόμιο μέσω της υποδειγματικής Αττικής Οδού ή με τον προαστιακό.
  • Πρόοδος είναι ότι στην πολύβουη και άναρχη Αθήνα υπάρχουν νησίδες αφιερωμένες αποκλειστικά στους πεζούς.

Σε όλα αυτά στην αρχή, στη γέννηση τους ήταν ο Μάνος.
Δεν σας τα είπα αυτά μόνο για να παινευτώ, σας τα είπα για να τονίσω μια αλήθεια: το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο, το διαμορφώνουμε εμείς με τις πράξεις μας. Προοδευτικές δυνάμεις είναι εκείνες που με τις πράξεις τους αλλάζουν το σήμερα για να διαμορφώσουν ένα καλύτερο αύριο. Ασφαλώς δεν είναι εκείνες που αναλίσκονται σε αναζητήσεις που δικαιολογούν περισσότερες αναζητήσεις, τη στασιμότητα και την αδράνεια. Μη παρασύρεστε από φλύαρους ρήτορες και δημαγωγούς, αναζητήστε doers, ανθρώπους της πράξης.
Είναι βράδυ, αργά. Παρακολουθήσατε μια μεγάλη παράσταση στο Μέγαρο και πηγαίνετε στο σταθμό του μετρό για να πάτε σπίτι σας. Οι αποβάθρες είναι γεμάτες κόσμο. Έρχεται το τρένο. Γεμάτο και αυτό. Ο κόσμος σπρώχνεται να μπει. Αποφασίζετε να περιμένετε τον επόμενο συρμό. Δεν θα αργήσει. Έρχεται πράγματι. Η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί. Για κάποιο λόγο που δεν μπορείτε να εξηγήσετε, ο συνωστισμός είναι ακόμη μεγαλύτερος. Άλλα σκέπτεστε ότι επτά λεφτά επιπλέον αναμονής, δεν χάθηκε ο κόσμος. Για ποιο λόγο να στριμωχτείτε και να τσαλακωθείτε;  Το τρένο δεν περιμένει, φεύγει και τότε διαπιστώνετε από τον πίνακα ανακοινώσεων ότι ο επόμενος συρμός θα είναι ο τελευταίος. Οπότε, θέλετε, δεν θέλετε, θα επιβιβασθείτε. Όποιες και αν είναι οι συνθήκες.
Κάπως έτσι λειτουργεί το πολιτικό μας σύστημα όταν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Αναβάλλει τη λήψη δυσάρεστων αποφάσεων. Έτσι λειτουργούν οι πολιτικοί τους οποίους εμείς έχουμε επιλέξει να μας αντιπροσωπεύουν και να μας κυβερνούν. Η αδράνεια τους επιβραβεύεται με τις ψήφους μας. Και οι ψήφοι μας δικαιολογούν περισσότερη αδράνεια.
Το τρένο δεν περιμένει. Φεύγει και έρχεται άλλο εντός του καθορισμένου ωραρίου.
Και το μέλλον δεν περιμένει. Έρχεται άλλο. Αλλά το μέλλον δεν κινείται σε ράγες. Έχασες το σήμερα, αύριο μπορεί να βρεθείς αλλού.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, τα τελευταία 40 χρόνια, με μικρά διαλείμματα, καμωνόταν ότι επέλυε προβλήματα με τη μέθοδο της αδράνειας. Η αδράνεια ήταν ο κανόνας που απέκτησε το χαρακτήρα  δόγματος.
Με τη συμφωνία των Πρεσπών έσπασε ο κανόνας.  Μετά από 30 χρόνια αλυσιτελών μπρος-πίσω που κατοχύρωναν την αδράνεια, τη στασιμότητα και τη μη ανάληψη ευθυνών, βρέθηκε μια λύση. Συμφωνήσαμε με αντισυμβαλλόμενο, ασθενέστερο από εμάς και με τον Ελληνικό λαό, στη μεγάλη του πλειοψηφία, αντίθετο με τη συμφωνία.
Η κρίση στα Ίμια, πριν 23 χρόνια, λειτούργησε ως ξυπνητήρι. Εγκαταλείψαμε την αδράνεια και μετά από μια τριετία έντονης δραστηριότητας, τον Δεκέμβριο του 1999, καταλήξαμε στην εθνική επιτυχία της  Συνόδου του Ελσίνκι. Αποφασίστηκε εκεί η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η προηγούμενη λύση του «Κυπριακού» και  η Τουρκία δέχτηκε ότι για να γίνει μέλος της Ε.Ε. όφειλε να παραπέμψει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όσες διαφορές επί της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου δεν θα μπορούσαν να επιλυθούν μέσα από διάλογο μαζί μας, έως το 2004. Η κυβέρνηση Σημίτη πίστεψε τότε ότι το μέλλον δεν περιμένει.
Αλλά λίγο πριν από την καταληκτική ημερομηνία που είχε επιβάλλει το Ελσίνκι, είχαμε εκλογές και αλλαγή κυβέρνησης που αμέσως επανέφερε την πολιτική της αδράνειας. Πάγωσε την κρίσιμη πρόβλεψη περί υποχρεωτικής παραπομπής των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Γιατί; Επειδή προϋπόθεση για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας είναι ο προηγούμενος καθορισμός των χωρικών υδάτων. Η υφαλοκρηπίδα αρχίζει εκεί που τελειώνουν τα χωρικά ύδατα. Επικαλούμαστε το Δίκαιο της Θάλασσας που μας δίνει δικαίωμα 12 ν.μ. και η Τουρκία απαντά ότι αν το ασκήσουμε θα είναι αιτία πολέμου. Αδράνεια λοιπόν. Αν δεχθούμε οτιδήποτε ενδιάμεσο, π.χ. 12 ν.μ. στις περισσότερες περιοχές, αλλά 6 ν.μ. σε μερικές, αυτό θα ερμηνευτεί ως εθνική υποχώρηση. Ούτε μπορούμε να δεχτούμε τη δικαιοδοσία της Χάγης, διότι ποιος ξέρει τι απόφαση θα βγάλει το δικαστήριο. Αδράνεια λοιπόν, μετάθεση στο μέλλον  και αποφυγή ευθυνών. Η κυβέρνηση Καραμανλή επανέφερε το 2004 το δόγμα της αδράνειας. «Δεν βιαζόμαστε!»  Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ολιγόλογη δήλωσή του για τη συμφωνία με τη Βόρεια Μακεδονία ο πρώην πρωθυπουργός επεσήμανε ότι «Άλλοι είναι εκείνοι που επείγονται για τη διευθέτηση του θέματος. Οπωσδήποτε όμως όχι η Ελλάδα.» Στην πραγματικότητα, όπως το βλέπω εγώ, είναι και μια πολιτική αποφυγής ευθυνών. Σημειώστε ότι για τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο δεν ενδιαφέρονται μόνον οι Έλληνες και οι Τούρκοι, αλλά και Ρώσοι και Ουκρανοί και Αμερικανοί και σίγουρα και άλλοι που χρησιμοποιούν το Αιγαίο.
Μήπως έχουμε συμφέρον να περιμένουμε στο μέλλον καλύτερες συνθήκες; Κατηγορηματικά όχι. Η Τουρκία είναι ισχυρότερη από εμάς. Από κάθε άποψη. Στρατιωτικά, οικονομικά, γεωπολιτικά. Από το 2004 που επανήλθαμε στη λογική της αδράνειας, η δύναμη της Τουρκίας συγκριτικά με τη δική μας αυξήθηκε εντυπωσιακά.
Υποχρέωσή μας και εθνικό καθήκον είναι να σταματήσουμε να αεροβατούμε και να ανασυγκροτήσουμε την οικονομία μας και την κοινωνία μας ώστε να καταστήσουμε υπολογίσιμες τις ανά την υφήλιο δυνάμεις μας.
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια μας, το μέλλον ασφαλώς δεν περιμένει. Ούτε μια μέρα.
Μερικές σκέψεις για την επόμενη κυβέρνηση. Η τωρινή ασχολείται μόνο με την επανεκλογή της. Ο επόμενος πρωθυπουργός ελπίζω να επιλέξει δύο αφοσιωμένους στο καθήκον τους ανθρώπους για τα υπουργεία εξωτερικών και άμυνας που θα έχουν την ικανότητα να κινητοποιήσουν άξιους Έλληνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και θα έχουν επίσης την ικανότητα να διοικήσουν αποτελεσματικά τις πολυπρόσωπες ένοπλες δυνάμεις και το διπλωματικό προσωπικό. Να ψάξει ο επόμενος πρωθυπουργός για ανθρώπους που εμπνέουν άλλους και ξέρουν να διοικούν αποτελεσματικά και δίκαια. Ελπίζω ο επόμενος πρωθυπουργός να ξεριζώσει από την κυβερνώσα πλειοψηφία τον κομματισμό, τον τοπικισμό, τη πελατειοκρατία με κάθε τι που έχει σχέση με τις ένοπλες δυνάμεις και το διπλωματικό σώμα. Απαίτηση πρέπει να είναι η βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, στρατιωτικού και διπλωματικού για την εξυπηρέτηση ενός νέου ενεργητικού στρατηγικού δόγματος.
Δύο παραδείγματα για να φωτίσω τα όσα ίσως  μπερδεμένα μόλις είπα. Εδώ και μήνες συζητείται η μετεγκατάσταση της 32ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών από το Βόλο στην Αττική με σκοπό την άμεση γειτνίαση του προσωπικού με τα κύρια μέσα που θα χρησιμοποιήσουν για τη μεταφορά τους, ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος σε περίοδο κρίσης. Λογικό και σωστό. «Χτύπημα στη πόλη του Βόλου» φωνάζουν οι βουλευτές και οι αιρετοί της Μαγνησίας. Όλων των παρατάξεων. Να γίνει το σωστό, λέω εγώ, και ας φωνάζουν τα τοπικά συμφέροντα που αγνοούν τον «κίνδυνο».
Παραπάνω από το 70% των δαπανών για την άμυνα αφορούν έξοδα προσωπικού. Από το υπόλοιπο, το 15% καλύπτει εξοπλισμούς (εξόφληση παλαιών αγορών) και ό,τι απομένει καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων.
Αυτό το υπόλοιπο, που είναι λιγότερο από το 15% των συνολικών αμυντικών δαπανών  για λειτουργικές ανάγκες, είναι απολύτως ανεπαρκές.
Τι πρέπει να γίνει; Να αλλάξει η κατανομή της δαπάνης εντός της σημερινής οροφής, για να μπορούν οι Ένοπλες Δυνάμεις να προσφέρουν στο Έθνος αξιόπιστη αποτρεπτική ισχύ. Σε πρώτη προσέγγιση: 50% για το προσωπικό, 15% για εξυπηρέτηση υφιστάμενων εξοπλισμών και 35% για λειτουργικές δαπάνες και νέους εξοπλισμούς.
Μείωση της δαπάνης για το προσωπικό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη μείωση του μόνιμου προσωπικού. Μείωση που θα προέλθει  από την ορθολογική αναδιάταξη δομών και υποδομών (μικρότεροι ευέλικτοι σχηματισμοί – σημαντικός περιορισμός στρατοπέδων και εγκαταστάσεων και εισαγωγή νέων τεχνολογιών που να επιτρέπουν εξοικονόμηση ανθρώπινου δυναμικού). Ταυτόχρονα όμως, οι αμοιβές του απομένοντος προσωπικού πρέπει να αυξηθούν ώστε να αντιστοιχούν στις απολαβές αντίστοιχων κλιμακίων του δημόσιου τομέα.
Στις ένοπλες δυνάμεις, όπως και παντού αλλού στη δημόσια διοίκηση, έχουν δημιουργηθεί ανορθολογικές δομές που είναι δύσκολο να διορθωθούν. Δεν δικαιολογείται όμως αδράνεια και εφησυχασμός. Διότι ο κίνδυνος είναι πραγματικός.
Εδώ και δεκαετίες τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων προάγονται με χαλαρές αξιολογήσεις  με αποτέλεσμα πληθωρισμό στους υψηλότερους βαθμούς και ελλείψεις στελεχών χαμηλά στην ιεραρχία. Υπαξιωματικοί εξελίσσονται με το χρόνο σε αξιωματικούς, ταγματάρχες, πλωτάρχες, ενώ σε Ένοπλες Δυνάμεις με μεγάλη παράδοση όπως στη Μεγάλη Βρετανία ή στις Η.Π.Α. οι υπαξιωματικοί παραμένουν υπαξιωματικοί, αποτελώντας μεγάλο, σεβαστό και πολύτιμο κεφάλαιο για τη λειτουργία και αποδοτικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.
Οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές στα υπουργεία άμυνας και εξωτερικών αφορούν το τρόπο διοίκησης του έμψυχου δυναμικού τους. Απαιτούν managers υπουργούς, αφοσιωμένους στο καθήκον τους, με χαλύβδινη θέληση.
Στο υπουργείο εξωτερικών θα πρέπει να επιδιωχθεί η ρύθμιση της εκκρεμότητας της υφαλοκρηπίδας που όπως σας είπα προϋποθέτει καθορισμό των χωρικών υδάτων. Με διάλογο με τη Τουρκία που αν δεν καταλήξει σε σύντομο σχετικά χρόνο, τρία χρόνια μου φαίνονται υπεραρκετά, προσφυγή στη Χάγη.
Πολύ σπάνια ομιλώ ή γράφω για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Παρεξέκλινα απόψε επειδή με ανησυχεί η μακαριότητα του πολιτικού συστήματος και του Ελληνικού λαού απέναντι στον πραγματικό κίνδυνο που αποτελεί για μας η Τουρκία.
Τον περασμένο Μάιο  η ουδέτερη Σουηδία μοίρασε στα 4,8 εκατομμύρια νοικοκυριά της  χώρας οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση κρίσης ή πολέμου. Σε 14 γλώσσες για να το διαβάσουν οι Σουηδοί και οι χιλιάδες μετανάστες που έχουν εγκατασταθεί στη Σουηδία. Σε εμάς, αρέσει προφανώς να είμαστε πάντοτε απροετοίμαστοι.
Δεν μας αρέσει να προετοιμαζόμαστε και δεν μας αρέσει να μετράμε. Ο μέγας Σκωτσέζος φυσικός, λόρδος Kelvin, παρατήρησε τον 19ο αιώνα ότι «If you can not measure it, you can not improve it.» Θα συμπλήρωνα πρακτικά ότι η έλλειψη μετρημένων αξιόπιστων στοιχείων δικαιολογεί την αναβλητικότητα, την αδράνεια που όπως ισχυρίστηκα είναι το χαρακτηριστικό του πολιτικού μας συστήματος.
Είμαστε η μόνη χώρα στη Ευρώπη που δεν έχει κτηματολόγιο. Η γη είναι ακίνητη. Αλλά δεν έχουμε καταφέρει να τη μετρήσουμε. Μας φεύγει μέσα από τα δάχτυλα! Διότι όπως είπα δεν μας αρέσει το μέτρημα. Ανεύθυνοι υπουργοί ξοδεύουν δισεκατομμύρια για το κτηματολόγιο και κτηματολόγιο δεν έχουμε. Συζητούμε αενάως για την περιουσία της Εκκλησίας, που φουσκώνει και ξεφουσκώνει ανάλογα με τις ανάγκες της, αλλά δεν την έχουμε μετρήσει. Θα ήθελα η επόμενη κυβέρνηση να θέσει στόχους και να αποκτήσουμε λειτουργικό κτηματολόγιο εντός το πολύ 12 μηνών, τουλάχιστον στις Κυκλάδες και στην Κέρκυρα, στη Κεφαλονιά και στη Ζάκυνθο.  Νησιά όπου γίνονται πολλές συναλλαγές υψηλής αξίας.
Καταγράφεται στον τύπο τις τελευταίες εβδομάδες μια τάση που ενώ τη γνωρίζουμε, την αγνοούμε. Γερνάμε και λιγοστεύουμε. Υπογεννητικότητα και μετανάστευση. Μια προφανής συνέπεια είναι η μείωση του μαθητικού πληθυσμού.  Είχαμε ένα εκατομμύριο πεντακόσιες τριάντα χιλιάδες (1,53 εκ) μαθητές το 2000, που μειώθηκαν σε 1,49 εκ το 2009 και 1,44 εκ το 2016. Εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός των μαθητών θα μειωθεί σε ένα εκατομμύριο πενήντα χιλιάδες (1,05 εκ) περίπου μέχρι το 2035. 390 χιλιάδες λιγότεροι μαθητές σε είκοσι μόλις χρόνια. Στο μεταξύ ο κομμουνιστής υπουργός παιδείας κ. Γαβρόγλου ανακοινώνει προσλήψεις εκπαιδευτικών και δημιουργεί νέα τμήματα πανεπιστημίων για να αυξηθεί η παραγωγή αχρείαστων εκπαιδευτικών. Όπως σας είπα προηγουμένως με το παράδειγμα των πεζοναυτών, έτσι και στο χώρο της παιδείας ο ανορθολογισμός βασιλεύει. Έχομε περισσότερους εκπαιδευτικούς από όσους χρειαζόμαστε αλλά ανορθολογικά κατανεμημένους. Ο νέος υπουργός πρέπει να μετρήσει που υπάρχουν μαθητές και στη συνέχεια να καλύψει όλες τις ανάγκες τους αξιοποιώντας το υπάρχον και πλεονάζον εκπαιδευτικό δυναμικό. Αυτό θα είναι το πρώτο βήμα. Αμέσως μετά, με όλες τις θέσεις συμπληρωμένες, θα πρέπει να εκχωρήσει ο υπουργός τις αρμοδιότητες του για τα σχολεία και το διδακτικό προσωπικό στις περιφέρειες.
Όσο συζητείτο η συμφωνία των Πρεσπών, οι αντίθετοι έλεγαν ότι δεν μπορούμε να παραχωρήσουμε την μακεδονική γλώσσα. Πρέπει να σας πως ότι μου φαινόταν περίεργη η απαίτηση να μη παραχωρήσουμε κάτι που δεν έχουμε. Δεν καταλάβαινα το επιχείρημα. Το σύνθημα ναι, αλλά το επιχείρημα όχι. Αντιθέτως με στενοχωρεί ότι δεν δείχνουμε κανένα ενδιαφέρον, έχουμε εγκαταλείψει στη τύχη της την ελληνική γλώσσα. Τα νέα παιδιά δυσκολεύονται να εκφραστούν, να περιγράψουν σύνθετες σκέψεις και συναισθήματα, διότι έχασαν τη γλώσσα τους. Και όμως στις αποσκευές μας στο δρόμο προς το μέλλον δεν είναι μόνο ο Παρθενώνας, η ιστορία μας, ο ήλιος και η θάλασσα, αλλά και η γλώσσα μας. Μιλιέται 3.000 χρόνια, όσο καμιά άλλη γλώσσα. Σε αυτήν εκφράστηκαν οι πιο σύνθετες και βαθιές σκέψεις. Εμπλούτισε όλες τις άλλες γλώσσες. Θέλω λοιπόν ο επόμενος υπουργός παιδείας με ένα επιτελείο αρίστων να επανεξετάσει πως κάθε νέα γενιά μαθαίνει την ελληνική γλώσσα. Θέλω επίσης να αξιοποιήσει το πλεονάζον εκπαιδευτικό προσωπικό για την άσκηση ενός ιδιότυπου γλωσσικού «ιμπεριαλισμού». Θέλω να βοηθήσουμε τους μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα, αλλά και τους κατοίκους της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας και άλλων γειτονικών χωρών να μάθουν Ελληνικά.  Ο πολιτισμός μας είναι η γλώσσα μας και είναι εξαγώγιμος.
Σε αυτό το σημείο θα κάνω μια παύση 30 δευτερολέπτων για να συνοψίσω τα θέματα για τα οποία σας μίλησα μέχρι τώρα.
  1. Η Τουρκία αποτελεί κίνδυνο για μας. Θα ήμασταν ασυγχώρητοι αν δεν αξιοποιούσαμε με τον βέλτιστο τρόπο και το τελευταίο ευρώ από αυτά που είναι στη διάθεση μας ώστε να εφαρμόσουμε ένα ενεργητικό στρατηγικό δόγμα.
  2. Το κτηματολόγιο περιλαμβάνεται στις απαραίτητες υποδομές για τη λειτουργία του κράτους, των φορολογικών αρχών, των συναλλαγών και των επενδύσεων. Η απουσία του διευκολύνει τους απατεώνες και φρενάρει την ανάπτυξη. Ζήτησα να φύγουμε από τους γενικούς μη εκπληρούμενους στόχους και να υιοθετήσουμε μικρότερους με ειδικό βάρος. Κυκλάδες και Ιόνια νησιά που θα λειτουργήσουν και ως παράδειγμα για την υπόλοιπη Ελλάδα.
  3. Ζήτησα να μετρήσουμε τους μαθητές σε κάθε δήμο της Ελλάδας και να κατανείμουμε τους δασκάλους που χρειάζονται από τη τεράστια δεξαμενή του διαθέσιμου διδακτικού προσωπικού. Στη συνέχει να αναθέσουμε οριστικά στις περιφέρειες την αρμοδιότητα για τα σχολεία και το προσωπικό τους.
  4. Ζήτησα να επανεξετάσουμε με τη βοήθεια των αρίστων πως μαθαίνουμε στο σχολείο τα Ελληνικά, από τα νήπια μέχρι το λύκειο. Να αξιοποιήσουμε το πλεονάζον διδακτικό προσωπικό για να μάθουν Ελληνικά οι πρόσφυγες και οι κάτοικοι γειτονικών χωρών. Η Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει το μεγαλύτερο εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν της Ελλάδας.
Αυτό είναι ένα σύντομο απόσπασμα από όσα θεωρώ σημαντικά για την Ελλάδα που αν είχα τη δυνατότητα θα δημιουργούσα ομάδες άξιων συνεργατών για να τα πραγματοποιήσουμε.
Και τώρα η οικονομία. Έλαβα μέρος, περιφερειακά, σε μια μεγάλη μελέτη που παρουσιάστηκε πριν από λίγες εβδομάδες. Σκοπός της μελέτης ήταν να καταδείξει πως μπορεί η ελληνική οικονομία να επιτύχει γρήγορη βιώσιμη ανάπτυξη. Η μελέτη εκπονήθηκε από την IHS Markit μια παγκοσμίως κορυφαία εταιρεία παροχής κρίσιμων πληροφοριών, αναλύσεων και λύσεων στους σημαντικότερους κλάδους και τις αγορές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των οικονομιών σε όλον τον κόσμο.
Σύμφωνα με τη μελέτη που έχει λάβει υπόψη της εκατοντάδες παραμέτρους και με την υπόθεση ότι οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες θα παραμείνουν λίγο πολύ σταθερές και ότι στην Ελλάδα θα επικρατήσει πολιτική σταθερότητα, θα χρειαστούν περίπου 20 χρόνια για να επανέλθει το ΑΕΠ στα επίπεδα προ κρίσης. Με τις ισχύουσες δηλαδή μεταμνημονιακές πολιτικές θα απαιτηθούν 20 χρόνια για να φθάσουμε εκεί που ήμασταν το 2007.
Σε συνεργασία με την  IHS δοκιμάσαμε διάφορες παραμετρικές αλλαγές στις ισχύουσες πολιτικές. Μειώσαμε τη φορολογία εισοδήματος, τον φόρο προστιθέμενης αξίας και τη φορολογία των επιχειρηματικών κερδών σε 20%. Flat tax. Το μοντέλο έδειξε ότι οι δημοσιονομικές αυτές παρεμβάσεις, η γενναία μείωση των φόρων, θα έχουν μικρό αποτέλεσμα. Προσθέσαμε και ένα μέτρο που υποστηρίζω εδώ και χρόνια: την κατάργηση όλων των εισφορών για σύνταξη και τη χορήγηση σύνταξης 700 ευρώ σε όλους όσους, άνδρες και γυναίκες, συμπληρώσουν το 67 έτος της ηλικίας. Καλύτερα αποτελέσματα, αλλά πάλι όχι αρκετά. Αυτό που προέκυψε από τη μελέτη είναι ότι χρειάζονται όλα αυτά, δηλαδή μείωση φόρων, κατάργηση εισφορών, ενιαία σύνταξη στα 67 ΣΥΝ τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως ξένες επενδύσεις. Με όλα αυτά μαζί το ΑΕΠ θα προσεγγίσει το επίπεδο του 2007, το 2031, δηλαδή οκτώ ολόκληρα χρόνια νωρίτερα. Πιο γρήγορα αν οι επενδύσεις είναι περισσότερες από 2 δις ετησίως.
Από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα παρακολουθήσαμε σχεδόν απαθείς, ως κοινωνία, την αποβιομηχάνιση της Ελλάδας. Επιδείξαμε έχθρα απέναντι στη βιομηχανία και κυρίως απέναντι στους βιομήχανους. Δεν αισθάνθηκαν ποτέ ευπρόσδεκτοι, οι βιομήχανοι. Οι πολλοί πλούσιοι μπορούσαν να εξαγοράζουν λίγη αγάπη, αλλά αυτή διαρκούσε όσο έρρεε το χρήμα τους στις σωστές τσέπες.
Η στάση αυτή της κοινωνίας αντικατοπτρίζεται στη στάση των αρχών απέναντι στους επενδυτές. Τους διώχνουμε. Όλες οι διεθνείς μετρήσεις δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν είναι ελκυστικός προορισμός για επενδύσεις. Η μελέτη της IHS έδειξε, κατά τρόπο σας βεβαιώνω απόλυτα πειστικό, ότι θα είναι αδύνατο να αναπτυχθούμε, να μειώσουμε το δημόσιο χρέος, να βρουν δουλειά οι νέοι άνθρωποι αν δεν προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις ύψους 2 και πλέον δισεκατομμυρίων ετησίως. Πως θα γίνει αυτό αφού δεν θέλουμε τις επενδύσεις και δεν θέλουμε τους επενδυτές;
Και δεν μιλάμε για οποιεσδήποτε επενδύσεις. Μιλάμε για παραγωγικές επενδύσεις που θα ενισχύσουν την μεταποίηση, θα προσθέσουν αξία στην Ελλάδα, θα είναι εξαγωγικές, θα δημιουργήσουν ουρές ελλήνων υπο-προμηθευτών, θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, θα ανεβάσουν τις τεχνολογικές γνώσεις των εργαζομένων κοκ.   Ένα παράδειγμα. Η Airbus κατασκευάζει τμήματα των αεροσκαφών της σε διάφορα μέρη του κόσμου και στο Μαρόκο και στη Τυνησία. Αυτά στέλνονται στη Γαλλία ή τη Γερμανία όπου συναρμολογείται το αεροσκάφος.  Γιατί όχι και τμήματα κατασκευασμένα στην Ελλάδα. Οι επενδύσεις σε εμπορικές επιχειρήσεις, malls, πολυκαταστήματα, σε τραπεζικές επισφάλειες, είναι ασφαλώς ευπρόσδεκτες αλλά δεν είναι επενδύσεις που θα συμβάλλουν στη γρήγορη ανάπτυξη της οικονομίας.
Μερικές ιδέες για το πως μπορούμε να προσελκύσουμε παραγωγικές επενδύσεις. Οι επενδυτές που αναζητούμε έχουν ορίζοντα 15 ετών τουλάχιστον. Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ευμετάβλητο ρυθμιστικό περιβάλλον. Φορολογικό και κανονιστικό. Πρέπει λοιπόν να θεσπίσουμε κανόνες που να εξασφαλίζουν στους επενδυτές ότι όσα ίσχυαν όταν έλαβαν την απόφαση να επενδύσουν θα ισχύουν ό,τι και αν συμβεί στο μέλλον. Στο Σύνταγμα υπάρχουν τα εργαλεία. Να ανατεθεί λοιπόν σε ικανούς νομικούς εκτός Δημοσίου, Έλληνες και Βρετανούς, να διαμορφώσουν τη σχετική νομοθεσία. Επισημαίνω ότι η εγγυημένη πολυετής σταθερότητα είναι σημαντικότερη από μια ευνοϊκή φορολογική ρύθμιση που η εμπειρία έχει δείξει ότι μπορεί να είναι εφήμερη. Ένα πυροτέχνημα.
Στο λιμάνι του Πειραιά η παρουσία της COSCO άλλαξε τα δεδομένα. Συμπλήρωσε την Ελληνική υποδομή. Κάναμε όμως ό,τι ήταν δυνατό για να μην έλθουν οι Κινέζοι και εξακολουθούμε να βάζουμε εμπόδια διότι φοβόμαστε ότι θα θιγούν διάφορα μικρά και μεγάλα συμφέροντα του λιμανιού. Αναβάλλουμε τη λήψη αποφάσεων, καθυστερούμε επενδύσεις, όχι διότι έχουμε κάποιο σχέδιο, αλλά διότι έτσι κερδίζουμε μερικές ψήφους σε βάρος των συμφερόντων του ελληνικού λαού.
Υπάρχει ένα πραγματικό θέμα με την COSCO. Είναι μια παντοδύναμη εταιρεία που έχει τις πλάτες μιας αυτοκρατορίας και δεν πρέπει να της παραχωρήσουμε ένα μονοπώλιο. Γι αυτό προτείνω να μελετηθεί και να δρομολογηθεί ένα «αντίπαλο» ιδιωτικό λιμάνι στο Λαύριο συνδεδεμένο με την Αττική Οδό και τον προαστιακό που θα ανταγωνίζεται τον Πειραιά. Ενέργεια στο λιμάνι θα εξασφαλίζει ένα τεράστιο αιολικό πάρκο στη Μακρόνησο. Ένα megaproject για την επόμενη δεκαετία. Κάπως έτσι ξεκίνησαν το 1978 το μετρό, το αεροδρόμιο και η Αττική Οδός.
Υπάρχουν περί τις 30 νομοθετημένες Βιομηχανικές Περιοχές (ΒΙΠΕ) στην Ελλάδα. Προτείνω όσες επιχειρήσεις είναι εγκατεστημένες σε αυτές, και όσες εγκατασταθούν σε αυτές εφεξής, να απαλλαγούν από όλες τις άδειες που σήμερα απαιτούνται και να συναλλάσσονται αποκλειστικά με τον διαχειριστή της ΒΙΠΕ. Τέρμα για τις επιχειρήσεις αυτές ο δασάρχης, η πολεοδομία, ο αρχαιολόγος, το Πολεμικό Ναυτικό, η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ. Οι Αρχές θα αντιμετωπίζουν τη ΒΙΠΕ ως ένα σύνολο εντός του οποίου «κουμάντο» θα κάνει μόνον ο διαχειριστής της ΒΙΠΕ. Ο επενδυτής θα δεσμεύεται να τηρήσει τους γενικούς όρους και θα μοιράζεται τα σχέδια του με τον διαχειριστή της ΒΙΠΕ, που αυτός θα συντονίζει τη σύνδεση με ύδρευση, αποχέτευση, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, οδικό/σιδηροδρομικό δίκτυο και θα λύνει όλα τα προβλήματα του επενδυτή.  Απέναντι στις αρχές μοναδικός υπεύθυνος θα είναι ο διαχειριστής της ΒΙΠΕ. Περιβαλλοντικά όρια, όροι διάθεσης αποβλήτων θα ισχύουν συνολικά για τη ΒΙΠΕ και όχι για κάθε μια επιχείρηση.
Μεγάλη διοικητική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει το τρόπο λειτουργίας του κράτους για να το καταστήσει ευαίσθητο στις ανάγκες των διοικουμένων είναι η κατοχύρωση της χειραφέτησης δήμων και περιφερειών από την κεντρική διοίκηση. Αυτό θα γίνει όταν οι δήμοι και οι περιφέρειες αντλούν τους πόρους τους απ” ευθείας από τους δημότες και στερηθούν του δικαιώματος προσφυγής σε δανεισμό. Ο κ. Μητσοτάκης έχει ήδη δεσμευτεί ότι ένα τέτοιο σύστημα θα ισχύσει από το 2021. Είμαι βέβαιος ότι μια πραγματικά ανεξάρτητη αυτοδιοίκηση, από διώκτης των επενδύσεων, θα μετατραπεί στον μεγαλύτερο σύμμαχο των επενδύσεων, διότι οι επενδύσεις θα συνεισφέρουν στον προϋπολογισμό του Δήμου και έτσι στην πραγματοποίηση φιλόδοξων σχεδίων.  Ήδη πρότεινα να αναλάβουν οι περιφέρειες τις αρμοδιότητες του υπουργού παιδείας για τα σχολεία και το προσωπικό τους, μόλις ολοκληρωθεί η στελέχωση των σχολείων. Πιστεύω ότι η βαθιά διοικητική μεταρρύθμιση που περιγράφω θα θεμελιώσει μια καινούργια σύγχρονη και αποκεντρωμένη  λειτουργία του Ελληνικού κράτους. Αναμένω ότι η ενδυνάμωση της αυτοδιοίκησης θα προσελκύσει  doers, ανθρώπους της δράσης. Αυτοί με τη σειρά τους θα διευρύνουν τις επιλογές μας στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Σήμερα την Κίνηση Πολιτών εκπροσωπεί ο κ. Τάκης Πικραμμένος. Θέλω λοιπόν, ενώπιον ενός παλαίμαχου ανώτατου δικαστή, να κλείσω την ομιλία μου με μια σύντομη αναφορά στο μείζον πρόβλημα του προβληματικού κράτους δικαίου. Αναμφισβήτητα, ο ασάλευτος χρόνος της ελληνικής δικαιοσύνης, η καθυστέρηση δηλαδή στην εκδίκαση των υποθέσεων, είναι ένα σημαντικότατο πρόβλημα. Παρά τα πολλά νομοθετήματα περί «επιτάχυνσης της δικαιοσύνης» των τελευταίων ετών, οι χρόνοι δεν ελαττώνονται. Εξίσου, όμως, σημαντικό είναι και το ζήτημα της ποιότητας των αποφάσεων. Γιατί πώς αλλιώς δικαιολογείται το γεγονός ότι η Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων είναι πρωταθλήτρια σε καταδίκες στο Στρασβούργο; 894 καταδίκες από το 1958. (Η Ιταλία 1.830. Και το Βέλγιο των 10 εκατομμυρίων, όπως εμείς, μόλις 175). Θεωρώ ότι για να αντιμετωπιστούν πολλές χρόνιες παθογένειες και να δοθούν νομοθετικές λύσεις σε σημαντικά ζητήματα της απονομής πραγματικής δικαιοσύνης, είναι απαραίτητο να τοποθετηθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ένας manager, που να μην προέρχεται από τον νομικό κόσμο, να μην είναι πρώην δικαστής, ούτε δικηγόρος. Αλλά να έχει ενσυναίσθηση και αταλάντευτη βούληση να λύσει τα μείζονα ζητήματα προκειμένου να ενταχθεί επιτέλους η χώρα μας στον νομικό πολιτισμό του στενού πυρήνα των δυτικοευρωπαϊκών κρατών.
Θέλω να σας ευχαριστήσω για την υπομονή σας. Παρέθεσα μερικές ιδέες για την Ελλάδα του αύριο που μου φαίνονται χρήσιμες και γρήγορα εφαρμόσιμες. Ελπίζω ότι στις εκλογές που έρχονται θα επιλέξετε ανθρώπους που μπορούν να τις πραγματοποιήσουν. Όπως είπα στην αρχή το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο, το διαμορφώνουμε εμείς με τις πράξεις μας.

Πηγή:  www.kinisipoliton.gr. Η ομιλία του κυρίου Στέφανου Μάνου εκφωνήθηκε στην αίθουσα της Μουσικής Βιβλιοθήκης Λίλιαν Βουδούρη, στο Μέγαρο Αθηνών, στις 7 Μαρτίου 2019.

12.3.18

Girl stops Maasai FMG!

 I share this with a tear of joy and awe; for personal reasons. Whoever wants to know why, let them search my archive.

8.2.17

Πρακτική ενημέρωση

Σύνοπτικές -και μη- μελέτες για τα βασικά θέματα της ελληνικής πραγματικότητας (εικονογραφημένα, για όσους βαριούνται):

http://www.dianeosis.org

Η προσπάθεια είναι ουσιαστική.

12.11.15

Εκπαίδευση στην Ελλάδα - μια ιστορία πορνό.

Έπειτα από μεγάλο διάστημα απουσίας θα σημειώσω κάποιες παρατηρήσεις μου για την εκπαίδευση στην Ελλάδα, κοιτώντας πίσω στην φοίτησή μου στα Εκπαιδευτήρια Δούκα και στην Σχολή Μωραϊτη. Οι παρατηρήσεις, ιδανικά, θα αποτελούσαν κίνητρο για εκπαιδευτικούς -και μη- για την μεταρρύθμιση του συστήματος. Δεν θα γίνει αυτό. Όπως και στην επιστήμη, στην οικονομία, στον πολιτισμό, στην επιχειρηματικότητα, στην δικαιοσύνη, στον αθλητισμό και σε άλλους τομείς της παρηκμασμένης μας ύπαρξης, πιστεύω όλο και περισσότερο πως η Ελλάδα είναι ένα μπάχαλο. Δεν έχω ζήσει πριν το 1991. Ωστόσο, από το σύντομο διάστημα παρατηρήσεών μου συμπεραίνω, πως η πορεία της πατρίδας μου δεν θα αλλάξει -τουλάχιστον για αρκετά ακόμη χρόνια. Ίσως δεν είναι η ώρα ακόμη.

Η διαπίστωση αυτή δεν με κάνει να νιώθω ξένος. Όχι, είμαι Έλληνας· απλά, δεν με εκπροσωπούν οι θεσμοί της χώρας μου και οι καταχραστές τους, τωρινοί και προηγούμενοι. Πώς πράττω; Προσπαθώ, εντός και εκτός Ελλάδος, να λειτουργώ βάσει των ηθικών και πρακτικών προδιαγραφών, που έμαθα στην οικογένειά μου, που βελτίωσα στο σχολείο, που επεξεργάστηκα μόνος μου και που εντοπίζω συχνά στο εξωτερικό.

Οι παρατηρήσεις μου:
Από τα χρόνια στα Εκπαιδευτήρια Δούκα 1996-2007.
1.  Το σχολείο υποθέτει, πως όλοι οι μαθητές είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Έτσι, τους αναγκάζει να βλέπουν πάνω από τον μαυροπίνακα, πάνω από τις εκάστοτε παραδόσεις μαθημάτων, την εικόνα του Χριστού.
2. Οι μαθητές δεν έχουν την επιλογή μαθημάτων. Επίσης, δεν τους δικαιολογείται ποτέ η επιβεβλημένη επιλογή των μαθημάτων.
3. Διδάσκονται (αμφιβάλλω για τον αν ποτέ μαθαίνουν) ιστορία χωρίς καμία επαφή με πρωτογενείς πηγές, με αρχαιολογικούς χώρους, με τα πανεπιστήμια. Παρόμοιες διαπιστώσεις ισχύουν για τα μαθήματα των Κειμένων Λογοτεχνίας, των Νέων Ελληνικών, των Θρησκευτικών (απαράδεκτη επικέντρωση στην "ορθότητα" του Ορθόδοξου Χριστιανισμού), και των Αρχαίων Ελληνικών.
4. Τα παιδιά μαθαίνουν φυσική, βιολογία, χημεία και τεχνολογία χωρίς να δημιουργείται η ουσιαστική επαφή και επικοινωνία με την θάλασσα, τα βουνά, τα αστεροσκοπεία, τα ερευνητικά κέντρα, τα πειράματα, τα ζώα, τα απολιθώματα, τα εργοστάσια, τους υπολογιστές (προγραμματισμό). Η εκάστοτε επαφή γίνεται προς τέρψιν των πορτοφολιών των γονέων και των προδιαγραφών του υπουργείου. Άρα, δεν αγαπούν (κατά μέσον όρο) την μάθηση.
5. Τα μαθηματικά διδάσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Βέβαια, οι εμμονές των καθηγητών έχουν την δυνατότητα να μετατρέψουν την καλή ύλη σε δυσβάσταχτο φορτίο. Επίσης, δεν συνδέονται τα μαθηματικά με την ιστορία τους και με τις άλλες επιστήμες.
6. Η γυμναστική έχει βαθμούς... Αυτό τα περιγράφει όλα.
7. Δεν δικαιολογείται ποτέ η υποχρεωτική εκμάθηση Γαλλικών ή Γερμανικών. Γιατί; Γιατί όχι ισπανικά ή κινέζικα;
8. Δεν αξιολογούνται οι καθηγητές από τους μαθητές. Γίνεται ανωνύμως σε όλα τα πανεπιστήμια του εξωτερικού.
9. Η μουσική και τα εικαστικά μετατρέπονται σε γελοιογραφίες. Υπάρχουν, για να υπάρχουν.
10. Δεν εκτίθενται τα παιδιά, με ουσιαστικό τρόπο, στις έννοιες της φιλοσοφίας, των οικονομικών, και της πολιτικής. Δεν μαθαίνουν ποτέ πώς λειτουργεί η πραγματική οικονομία: φόροι, υπηρεσίες, παροχές, ελλείμματα, σύνταγμα, κτλ. Τί σημαίνει κοινωνική συνείδηση, ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις -άρρηκτα δεμένα.
11. Δεν μεταδίδεται στα παιδιά η διαδικασία εξεύρεσης ψυχολογικής υποστήριξης.
12. Δεν διδάσκεται με βιωματικό τρόπο η φυσιολογία.


Οι παρατηρήσεις για την περίοδο του ΙΒ θα ακολοθήσουν. 

Μια φιλελεύθερη Ελλάδα

Η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι μια φιλελεύρη χώρα, με αυστηρούς νόμους, με το δικαίωμα στην εθελούσια ευθανασία, με ιθαγένεια σε όλους τους μετανάστες δεύτερης γενιάς, με ανοιχτή οικονομία, με ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, ανοιχτή στις νόμιμες επενδύσεις, με αποδοτικό και δίκαιο σύστημα δικαιοσύνης, με εξωστρεφή βιομηχανία, με λογική και όχι παράνοια.

Για το μεταναστευτικό:
https://www.youtube.com/watch?v=9XKgA59wzB4

Για όλους τους Έλληνες:
https://www.youtube.com/watch?v=w7KnhBgP_iw

Για την εθελούσια ευθανασία:
Δείτε suicide tourist pbs

Πώς θα τα πετύχουμε αυτά; Γίνεται με τους εν ζωή Έλληνες;




18.12.14

An angry poem by a very kind poet, A. L.

Lately I see power
and I dont like it.
Fuck the will the power.
It absorbs your soul and turns
it into gold dust sprincled shit.
Killing romance
and innocent love of flower.
The power to control
the power to manipulate
Mindbrain force to go round the back and kick you on the ass
leaving you wondering
what the fuck happened.
And you now laughing
high up on your mountain gloriously surrounded
protected by walls
and grey bricks
and barbed wire,
admiring your loneliness
which you've named genious

10.7.14

Πήγα στο Λαύριο και μου 'ρθανε ιδέες

Αναδημοσιεύεται από το Protagon.gr,  2 Ιουλίου 2014

    Photo: opensource.com/Flickr

Με καλέσανε από Το Ποτάμι και πέρασα ένα Συνεδριακό Σάββατο στο Λαύριο. Παρακολούθησα την επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού και γέμισα ιδέες. Έγιναν πολλές, πάρα πολλές, τρίλεπτες ατομικές εισηγήσεις· με τάξη, με ρυθμό, με αυτοπειθαρχία και με τον αλληλοσεβασμό που δείχνουν οι άνθρωποι όταν αισθάνονται ασφαλείς μέσα σε μια ομάδα, ακόμη και μεγάλη. Γοητεύτηκα.
Καταγράφηκε ευρεία θεματολογία διαπιστώσεων και προτάσεων· αρκετές μάλιστα ήταν διεισδυτικές και ριζοσπαστικές. Είναι ένα υλικό που θα χρειαστεί επεξεργασία και ιεράρχηση για να προκύψει ομοφωνία στα θεμελιώδη. Θα χρειαστεί δουλειά επίσης για να διατυπωθεί ο κεντρικός κατευθυντήριος στόχος της ελληνικής εκπαίδευσης και, ειδικά, του ελληνικού σχολείου· εκείνος ο στόχος, ο απαρέγκλιτος, που δίνει στα επιμέρους συνοχή, κατεύθυνση και νόημα. Αυτός ο στόχος είναι σήμερα τόσο χαοτικός και ασαφής που είναι σα να μην υπάρχει.
Το Ποτάμι μου φάνηκε να καταλαβαίνει (και το συμμερίζομαι!) ότι το ελληνικό σχολείο δεν μπορεί να βγάζει πια ικανούς υπαλλήλους. Η Ελλάδα έχει καταστραφεί· αγορά εργασίας δεν υπάρχει πια, πρέπει να ξαναδημιουργηθεί. Η ελληνική κοινωνία οφείλει ν' αρχίσει να μεγαλώνει -και στο σπίτι και στο σχολείο!- παιδιά σταθερά και δημιουργικά για να την ξαναφτιάξουνε απ' την αρχή. Κι αυτό πρέπει να το κάνει γρήγορα, έξυπνα, τρυφερά και αποτελεσματικά.
Κατά τη γνώμη μου, τρία πράγματα πρωτεύουν, αν θέλουμε ένα σχολείο εδραίας δημιουργίας και ανοίγματος στο μέλλον:
  • Η προσεκτική υποστήριξη της ψυχο-κοινωνικής ωρίμανσης των παιδιών με όρους προσωπικούς και ομαδικούς
  • Η υποστήριξη (και όχι το καλούπωμα!) της φυσικής τάσης για έρευνα και κατανόηση του κόσμου που έχει κάθε παιδί
  • Η καλλιέργεια κάθε μιας από τις εννέα ανθρώπινες ευφυΐες (γλωσσικής, λογικής-μαθηματικής, μουσικής, ευφυΐας του χώρου, ενδοπροσωπικής, διαπροσωπικής, φυσιογνωστικής, σωματικής-κιναισθητικής και υπαρξιακής ευφυΐας).
Προκύπτει αβίαστα, νομίζω, ότι, μαζί με τους γονείς, το έργο αυτό θα το αναλάβει ο επαγγελματικός κλάδος της εκπαίδευσης· οι δασκάλες και οι δάσκαλοι των παιδιών από τη βρεφική ώς την ώριμη εφηβική και νεανική ηλικία.
Αν το βάλουμε στόχο, θα 'ναι εκπαιδευτικοί που θα ξέρουν :
  • να καταρτίζουν αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών
  • να αξιολογούν τα παιδιά με διαμορφωτική αξιολόγηση, που υπηρετεί τη μάθηση κάθε παιδιού ξεχωριστά (και όχι μόνο με απολογιστική, που υπηρετεί εξω-μαθησιακούς στόχους)
  • να αξιολογούν τους εαυτούς τους ώστε να φροντίζουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη και την ποιότητα της ζωής τους
  • να ασκούν, μέσα και έξω από την τάξη, ρόλο Συμβούλου προσωπικής ανάπτυξης και συναισθηματικής ισορροπίας, ρόλο δηλαδή Παιδαγωγού
Αν το αποφασίσουμε, αυτοί θα 'ναι οι εκπαιδευτικοί, δασκάλες και δάσκαλοι, που σε μία δεκαετία θα αναλάβουν να χαράσσουν εκείνες και εκείνοι, ως συνεργάτες κάθε κεντρικής κυβέρνησης, λυσιτελώς και με κύρος, την εξέλιξη και την πρόοδο της εκπαιδευτικής πολιτικής της ελληνικής κοινωνίας.
Αν το αποφασίσουμε, αυτοί θα 'ναι οι εκπαιδευτικοί που θα αμειφθούν πια ως επαγγελματίες παιδαγωγοί και όχι ως χαμηλής ευθύνης υπάλληλοι μιας γραφειοκρατίας.
Βέβαια, υπάρχουν και άλλα κρίσιμα θέματα: η κοινωνική παιδαγωγική (ο Πολιτισμός, που λέμε), η διοίκηση και η χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού συστήματος· δεν μπορώ να τα πιάσω τώρα. Γι' αυτό ίσως φαίνομαι εδώ ουτοπικός.
Έχουμε όμως ευθύνη να μεγαλώσουμε παιδιά και εγγόνια για να μας γηροκομήσουν, να αποπληρώσουν τα χρέη μας και να ζήσουν κι εκείνα κάπως. Μερικός -εδώ- είμαι· ουτοπικός όχι.

*Ο Σπύρος Κασιμάτης είναι δάσκαλος, μέλος ΚΕ της Δράσης. 

24.4.14

Αξιολόγηση και Αριστεία*

Οι δασκάλες σ' αυτό τον τόπο είναι υπάλληλοι ενός συστήματος που καταστρέφει (και οι δάσκαλοι, βεβαίως)· γι' αυτό η φωνή τους στην κοινωνία δε μετρά. Κι εγώ, τριάντα χρόνια δάσκαλος, το ίδιο: σωπαίνω και ακούω.


Ακούω, λοιπόν, τώρα τελευταία δύο λέξεις σημαντικές: Αξιολόγηση και Αριστεία. Και προτείνω να τις προσέξουμε για να καταλάβουμε καλά τι λέμε ότι θέλουμε και τι στην πράξη πάμε να κάνουμε, προτού ανακαλύψουμε, δεκαετίες αργότερα, ότι ρίξαμε στο ποτάμι απόβλητα ληγμένα-τοξικά.
Η Αξιολόγηση είναι μέθοδος αυτογνωσίας και βελτίωσης, ατόμων και οργανισμών. Αυτό που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται είναι -φευ!- τρόπος ελέγχου με την απειλή τιμωρητικών επιπτώσεων. Αν όμως συνεχίσει έτσι· αν, τελικά, εγκατασταθεί ως θεσμός ελέγχου και απολύσεων, αντί ως θεσμός εξέλιξης και καλλιέργειας της ποιότητας, θα έχουμε μολύνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα για πολλά χρόνια στο μέλλον. Διότι:
Ο δάσκαλος, όπως ο καλλιτέχνης, ο φιλόσοφος και ο λογοτέχνης, μπορεί να κάνει καλά τη δουλειά του μόνον όταν καθοδηγείται από εσωτερικό δημιουργικό κίνητρο· όχι όταν δεσπόζεται και χειραγωγείται από εξωτερική εξουσία.
Bertrand Russell
, Unpopular Essays (1950:159)
Η Αριστεία, με τη σειρά της, σε ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, είναι θεσμός βελτίωσης της γενικής παιδείας. Τα Πρότυπα-Πειραματικά Σχολεία που άρχισαν να λειτουργούν ― και προγραμματίζεται να πολλαπλασιαστούν ― εφαρμόζουν την Αριστεία της φυσικής ικανότητας ορισμένων παιδιών και όχι την Αριστεία του κόπου και της προσπάθειας της ποικιλίας των υπόλοιπων παιδιών.
Ας ζητήσουμε λοιπόν, δίπλα στα Πρότυπα Σχολεία που επιλέγουν τα παιδιά με εξετάσεις, να ιδρυθούν Πρότυπα Σχολεία που δε θα επιλέγουν τα παιδιά, αλλά θα εφαρμόζουν παιδαγωγική της Ένταξης (Inclusive pedagogy) και θα εκπαιδεύουν ομάδες παιδιών απ' την πραγματική ζωή, παιδιά στα καροτσάκια, παιδιά με αυτισμό και άλλα σύνδρομα, παιδιά με χρωματιστά πρόσωπα και κατάμαυρα μάτια. Η Φιλανδία το κάνει και αριστεύει· αξίζει να το βάλουμε κι εμείς σκοπό και τάμα. Τα παιδιά αυτά θα πληρώσουνε τα χρέη μας· όχι εμείς. 
Αξίζει επίσης ν' αρχίσουμε ν' αναρωτιόμαστε:
  • σε τι χρησιμεύουν οι βαθμοί;
  • γιατί χωρίζουμε τα παιδιά σε τάξεις ανά ηλικία;
Αυτά όμως στο επόμενο μάθημα.
*Αναδημοσιεύεται από το Protagon 19/4/14 

18.2.14

Αυτισμός και Σχολείο : Ομιλία Γιώργου Καραντάνου

Η χθεσινή ομιλία του Γιώργου Καραντάνου προς ομάδα εκπαιδευτικών μου γέννησε δυο-τρεις σκέψεις απαιτητικές και αισιόδοξες:

  • Η ένταξη αυτιστικών παιδιών στο σχολείο μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή παιδαγωγική εξειδίκευση του διδακτικού προσωπικού, εφόσον γίνει η κατάλληλη επένδυση για την επιμόρφωση και την υποστήριξη των παιδαγωγών. 
  • Η παιδαγωγική αυτή επιμόρφωση θα αναβαθμίσει τη συνολική παιδαγωγική του σχολείου απέναντι σε όλα τα παιδιά, στην κατεύθυνση της εξατομικευμένης αντιμετώπισης. Ως γνωστόν, κάθε παιδί (όπως και κάθε άνθρωπος) είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ώρα το σχολείο να μετακινηθεί από την παιδαγωγική του κονφορμισμού και της μονόχορδης ευφυΐας.
  • Ταυτοχρόνως (υπό προϋποθέσεις, βέβαια, που εμένα όμως μου φαίνονται εφικτές), θα αναβαθμιστεί και η επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών, πράγμα που μπορεί να μεταμορφώσει το σχολείο σε μονάδα υψηλότερης παιδαγωγικής ποιότητας και μεγαλύτερης εργασιακής λειτουργικότητας.
Εδώ βρίσκει η ενδιαφερομένη συνάδελφος υλικό επιμορφωτικό και πολύτιμο. Επίσης, εδώ, το σάιτ της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων. Τέλος, εδώ : Echolilia: A Father's Photographic Conversation with His Autistic Son - Photo Essays - TIME είναι η συγκινητική φωτογραφία του Timothy Archibald που προσπαθεί να γεφυρώσει τη συναισθηματική απόσταση με τον αυτιστικό γιο του, τον Elijah. 


Η ζωή των Μαρμάρων

«Και πού σκόπευαν να στείλουν οι ναζί τα Ελγίνεια; Στην Αθήνα». Με αυτόν τον μάλλον άκομψο και σίγουρα ανιστόρητο τρόπο, απάντησε ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον στον Τζορτζ Κλούνεϊ, ο οποίος απλώς τόλμησε να πει πως η επιστροφή τους είναι «καλή ιδέα», μάλλον ως ανειδίκευτος φιλέλλην. Η αλήθεια είναι ότι ο δήμαρχος του Λονδίνου δεν είναι τυχαίο πρόσωπο. Μελετητής του κλασικού κόσμου, έχει συγγράψει έργο με τον τίτλο «Το όνειρο της Ρώμης», όπου συγκρίνει την επιτυχή ενοποίηση του ευρωπαϊκού χώρου από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με την αποτυχημένη, κατά τη γνώμη του, προσπάθεια της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ενωσης. Την ίδια στιγμή, το κοινό του «Γκάρντιαν» που συμμετείχε σε δημοσκόπηση για το ζήτημα τασσόταν με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών στη χώρα μας.

Να θυμίσω απλώς πως η υπόθεση είναι παλιά, και η πολυπλοκότητά της υπερβαίνει και τις απόψεις του κ. Κλούνεϊ και τις απόψεις του Μπόρις Τζόνσον, αλλά και τη μετατροπή του ζητήματος σε λαϊκή υπόθεση, με έντονα εθνικά χαρακτηριστικά, στον τρόπο δηλαδή με τον οποίον την ενεργοποίησε η Μελίνα Μερκούρη. Ο πρώτος που εξοργίστηκε από τον βίαιο ακρωτηριασμό του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα από τον έβδομο λόρδο του Ελγιν ήταν ο λόρδος Βύρων. Ηταν οι αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, η Αθήνα ήταν μια μικρή πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στην Ευρώπη οργανώνονταν τα μεγάλα μουσεία, οι καθεδρικοί ναοί της παγκόσμιας τέχνης. Ηταν τότε που ο Βιβάν Ντενόν, ο «ιδρυτής» του Λούβρου, υποστήριζε πως τα μουσεία μπορούν να αποδώσουν στα αριστουργήματα της τέχνης τη σημασία που ο φυσικός τους χώρος αδυνατεί να αντιληφθεί. Καλώς ή κακώς, αυτή ήταν η λογική συγκρότησης των συλλογών τους, την οποία θεωρητικοποίησε και στον εικοστό αιώνα ο Αντρέ Μαλρό. Στο «Φαντασιακό Μουσείο» υποστηρίζει πως το έργο τέχνης αποκτά τις πραγματικές διαστάσεις του όταν υποστεί αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «ευτυχή ακρωτηριασμό». Οταν δηλαδή αποκοπεί από τον «φυσικό» του χώρο και βρει τη θέση του ανάμεσα στον πληθυσμό των υπόλοιπων αριστουργημάτων. Η γειτνίαση της Αφροδίτης της Μήλου με την Τζοκόντα ή τα έργα της ιταλικής Αναγέννησης στο Λούβρο δείχνει τον τρόπο που επηρέασε την ιστορία της τέχνης και την εντάσσει σε μια προοπτική που θα της έλειπε εάν είχε μείνει στο υπέροχο νησί των Κυκλάδων. Σε αυτά ας προσθέσουμε και την εθνική διάσταση. Η παρουσία της Αφροδίτης στο Λούβρο, όπως και των Μαρμάρων του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο, η έκθεσή τους στο ευρωπαϊκό κοινό επέτρεψε σε αυτά τα έργα να λειτουργήσουν ως πρώτης τάξεως προπαγανδιστικά εργαλεία για τις ελληνικές υποθέσεις.

Στην περίπτωση του Παρθενώνα, υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα. Τα γλυπτά των αετωμάτων και της ζωφόρου αποτελούν τμήματα ενός αρχιτεκτονικού συνόλου από το οποίο απεκόπησαν. Οπως και τα μικρότερης καλλιτεχνικής αξίας γλυπτά του ναού του Επικουρίου Απόλλωνος στις Βάσσες της Αρκαδίας, που τα πρόσφερε στο Βρετανικό Μουσείο η ομάδα των νεαρών «Ντιλετάντι» μερικά χρόνια μετά τον Ελγιν. Ως εκ τούτου, οφείλουν να βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τον Παρθενώνα. Εξάλλου ο 21ος αιώνας δεν είναι ούτε ο 19ος ούτε ο 20ός. Η Ελλάδα, όπως και η Αγγλία, ανήκουν σε έναν υπερεθνικό πολιτικό οργανισμό, την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι μετακινήσεις στο εσωτερικό της είναι ελεύθερες, κατά συνέπεια θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως η παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο έχει διανύσει την ιστορική της διαδρομή. Το αντεπιχείρημα είναι ότι η γλυπτική του Φειδία και των εργαστηρίων του έχει αυτόνομη καλλιτεχνική αξία, την οποία δεν χάνει όπου κι αν βρίσκεται.

Ολα αυτά για να καταλήξω στο συμπέρασμα, το οποίο έχω ήδη υποστηρίξει με διάφορους τρόπους. Η διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, όπως την ξεκίνησε η Μελίνα Μερκούρη που τα αντιμετώπισε ως ιδιοκτησία του ελληνικού λαού, έχει παραμορφώσει σε τέτοιο σημείο το ζήτημα ώστε να το αφήσει στο έλεος ενός ιδιόμορφου εθνολαϊκισμού. Αυτού του εθνολαϊκισμού που τόσες βλάβες έχει επιφέρει στις σχέσεις της σύγχρονης Ελλάδας με την αρχαία της κληρονομιά. Οι λέξεις και οι σκέψεις του Πλάτωνα δεν μας ανήκουν επειδή είμαστε Ελληνες. Μπορούμε να τις κατακτήσουμε μελετώντας το έργο του. Οσο όμως θεωρούμε ότι μας ανήκουν επειδή υπάρχει το δίκαιο της εθνικής ιδιοκτησίας, απαλλάσσουμε εαυτούς από την υποχρέωση να τον μελετάμε, με τα γνωστά καταστροφική αποτελέσματα. Και τη γνωστή συναισθηματική υπερδιέγερση που μας καταλαμβάνει κάθε φορά που πιστεύουμε ότι μας κλέβουν, μας αδικούν και γενικά μας υποτιμούν.

Το ζήτημα των Γλυπτών δεν είναι πολιτικό, δεν είναι ιδεολογικό. Δεν είναι εθνικό με τον ίδιο τρόπο που είναι οι βραχονησίδες του Αιγαίου ή τα ναυτικά μίλια της επικράτειας. Το ζήτημα των Γλυπτών είναι κατεξοχήν πολιτισμικό. Αγγίζει τον σκληρό πυρήνα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, και κατ’ επέκταση του δυτικού, τον τρόπο που φτιάχτηκαν τα μουσεία, και τον τρόπο που οργανώθηκαν οι αντιλήψεις μας για τα αριστουργήματα της τέχνης. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η Ελλάδα θα είχε να κερδίσει πολύ περισσότερα αν ο Ελληνας υπουργός Πολιτισμού ανακοίνωνε πως η χώρα μας είναι διατεθειμένη να υπερασπιστεί τα έργα του ελληνικού πολιτισμού όπου και αν βρίσκονται. Είτε στο Λούβρο, είτε στο Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης, είτε στο Βερολίνο, είτε στο Λονδίνο. Και αφού απεδείκνυε το ενδιαφέρον και την αυξημένη ευαισθησία των Ελλήνων, να υποστήριζε την ιδιαιτερότητα των Μαρμάρων του Παρθενώνα ως τμήματα αρχιτεκτονικού συνόλου. Με όλο τον σεβασμό στη Μελίνα Μερκούρη και τον χαριτωμένο λαϊκισμό που υπηρέτησε, η υπόθεση δεν σηκώνει δάκρυα ούτε οιμωγές πληγωμένης υπερηφάνειας. Απαιτεί σοβαρότητα και σκέψη.

Τάκης Θεοδωρόπουλος ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ